Restauratie van hét Roze Huisje in Leiden
In mei 2021 zijn wij begonnen met de restauratie van een van de bekendste en leukste panden in Leiden, het Roze Huisje. Behalve dat dit huisje er ontzettend schattig uitziet en daarom erg populair is bij zowel toeristen als Leidenaren, heeft het een nog interessantere geschiedenis.
De Leidsche haasjes van de Billenburch
In de 17e eeuw stond de wijk tussen de Witte Singel en het Rapenburg bekend als de rosse buurt. De Groenhazengracht is dan ook vernoemd naar een Vlaamse hoerenmadam met de bijnaam “Groen Haasje”, die hier haar bordeel had. Dit bordeel was gevestigd in wat we nu kennen als het Roze Huisje. Het huisje staat pal tegenover de Doelenkazerne, waar de schutterij of stadswacht gevestigd was; geen toeval dus. Een passende kleur voor een huisje met zo’n geschiedenis zou je zeggen!
Maar was het huisje altijd al roze?
Aan De Vink Restauratiewerken de taak om het grachtenpandje, onder toeziend oog van de betrokken instanties, weer in oude luister te herstellen.
Uitsluiten van verassingen.
Een duik in de archieven levert prachtig beeldmateriaal op wat ons kan ondersteunen in de restauratie. Eerst maar eens kijken hoe we de moderne afsluitende roze verflaag kunnen verwijderen zonder het historische metselwerk verdere schade aan te doen.
“Eén reinigingsbeurt kan meer schade veroorzaken aan een monument dan het verval wat in 100 jaar plaats vindt.”
Reinigingsproeven worden door onze restaurator, en in overleg met Erfgoed Leiden en de toezichthouders van de gemeente Leiden, beoordeeld en gedocumenteerd en dient als leidraad voor de werkzaamheden.
We maken een kleine kernboring in de oude kalkmortel die wordt onderzocht door De Mortel Compagnie. De analyse van het onderzoek geeft ons belangrijke informatie over de te gebruiken duplicaat kalkmortels voor het herstel.
In de steigers
Na het verwijderen van de moderne verflagen zien we de conditie van het 17de-eeuwse metselwerk.
Het metselwerk en voegwerk heeft zich deels opgeofferd achter de dikke verstikkende verflagen. Ontbrekend voegwerk en scheuren in de bakstenen zijn in de jaren gedicht met siliconenkit en lacunes in de stenen uitgevuld met harde cement. Om weer een “gezonde” ondergrond te krijgen en de voorgevel van het grachtenpand weer technisch in orde te krijgen zullen onze specialisten op traditionele wijze kalkmortels gebruiken zoals aanbevolen in het mortelonderzoek.
De afkomende fragmenten van de verf nemen wij mee naar ons lab om inzicht in de kleuren en de opbouw van de historische verflagen.
Na beeldonderzoek in de archieven blijkt al snel dat het Roze Huisje tot achterin de 20e eeuw helemaal niet roze was. Heeft een spraakverwarring ervoor gezorgd dat het beroemde pandje in de rosse (rood) buurt nu roze is?
Maar waarom?
Een vergelijking met auto’s geeft misschien het makkelijkst antwoord op deze vraag. Bij rode auto’s is over de jaren heen namelijk vaak een verkleuring te zien. Door langdurige blootstelling aan zonlicht verbleekt het rood langzaam tot roze. Dit zou dus ook het geval kunnen zijn bij het Roze Huisje. Toen het huisje eenmaal roze was door verkleuring is deze kleur behouden, waarschijnlijk omdat men toentertijd dacht dat dit de juiste kleur was of vanwege de geschiedenis van haar bewoonster.
Het Rosse Huisje
Onderzoek aan de gelaagdheid van het verfpakket leert ons al snel dat de eerst aangebrachte verflagen van een steenrode kleur zijn.
Wow, dit geeft extra gelaagdheid aan de geschiedenis aan het Rosse Huisje van Groen haasje.
Hoe fraai zou het zijn als het beroemde Leidse grachtenpandje zijn originele steenrode kleur weer krijgt. Verschiet het rood door het zonnetje, dan heeft het Rosse Huisje weer een beurt nodig.
